AB-TÜRKÄ°YE MALÄ° Ä°ÅžBÄ°RLİĞİ

Avrupa BirliÄŸi (AB), kuruluÅŸundan bu yana Birlik üyesi ülkelere, aday ülkelere ve üçüncü ülkelere, kurucu anlaÅŸmalar temelinde çeÅŸitli mali yardımlar saÄŸlıyor. AB'nin muhtelif hedeflerini gerçekleÅŸtirmek amacıyla yapılan bu yardımlar vasıtasıyla, faydalanan ülkelere, hibe ya da kredi ÅŸeklinde önemli miktarda kaynak aktarılıyor. Yapılan mali yardımla temel olarak aday ülkenin AB üyeliÄŸine yapısal olarak hazırlanması amaçlanıyor.

Bu çerçevede, aday ve potansiyel aday ülkelere yönelik olarak yapılacak katılım öncesi yardımlar, ülkelerin mevcut hukuksal ve kurumsal altyapısının, AB standartlarına ve uygulamalarına yakınlaÅŸtırılmasını ve uyumlaÅŸtırılmasını amaçlıyor.

2007 Öncesi Dönem

Avrupa BirliÄŸi, aday ve potansiyel aday ülkeleri üyeliÄŸe hazırlamak veya bölgeler arasındaki geliÅŸim farklılığını en aza indirmek amacıyla çeÅŸitli katılım öncesi yardım programları yürütmüÅŸtür.

2007 yılı öncesinde IPA'nın temellerini hazırlayan farklı programlar uygulanmıştır:

•  PHARE1 (Coordinated Support for the Reconstructuring of Economics of Poland and Hungary - Polonya ve Macaristan Ekonomilerinin Yeniden Yapılandırılmasına Yönelik Destek Programı),

•  SAPARD2 (Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development - Tarım ve Kırsal Kalkınma Ä°çin Özel Katılım Programı) ve

•  ISPA3 (Instrument for Structural Policies for Pre-Accession - Katılım Öncesi Yapısal Politikalar Ä°çin Destek Aracı) önemli rollere sahiptir.

•  CARDS (Community Assistance for Reconstruction, Development and Stability in the Balkans)

Bu programların uygulanmasının ardından Avrupa Komisyonu'nca, 2007–2013 yılları arasında aday ve potansiyel aday ülkelere saÄŸlanacak mali desteÄŸin çerçevesinin yeni bir araç ile düzenlenmesinin gerekliliÄŸine kanaat getirilmiÅŸtir. Daha önceki üyelik öncesi yardım araçlarının uygulanması sürecinde elde edilen deneyimler bu yeni mali araç hazırlanırken dikkate alınmıştır, Bu kapsamda, farklı uygulama mekanizmalarına sahip olan PHARE, ISPA ve SAPARD gibi araçlarla yürütülen mali yardımlar Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) adı altında birleÅŸtirilmiÅŸtir.

IPA NEDÄ°R?

AB, aday veya potansiyel aday ülkelere verimli kaynak aktarımını saÄŸlamak üzere 2007 yılında yeni bir mali yardım sistemi oluÅŸturdu. Bu sisteme de IPA (Instrument for Preaccession Assistance/Katılım Öncesi Yardım Aracı) adı verildi. Türkiye ile AB iliÅŸkilerinin önemli bir boyutunu oluÅŸturan bu mali iÅŸbirliÄŸinin ilk dönemi IPA I adı altında 2007-2013 yılları arasında uygulandı.

IPA kapsamında verilen yardımların temel amacı, TopluluÄŸun uyum politikasının yönetilmesi ve uygulanmasına hazırlanmalarını teminen aday ve potansiyel aday ülkelere katkı saÄŸlamak, onları üyelikle birlikte devreye girecek yapısal fon uygulamalarına hazırlamak ve dolayısıyla bu ülkelerin Avrupa BirliÄŸi üyeliÄŸine hazırlanmalarında destek saÄŸlamaktır.

Bu amaç doÄŸrultusunda, IPA kapsamında aday ülkenin AB'ye üye olma yolundaki ihtiyaç ve önceliklerine hizmet eden projeler desteklenmektedir. Projeler aracılığıyla kullandırılan mali yardımlar, AB'ye uyumu ve bu uyum için gerekli idari kapasitenin oluÅŸturulmasını hedefliyor. Bununla beraber ekonomik ve sosyal uyumun saÄŸlanmasına (bölgesel kalkınma, tarımsal ve kırsal kalkınma, sınır ötesi iÅŸbirliÄŸi ve KOBÄ° projeleri) yönelik projeler de mali yardımlar içerisinde gün geçtikçe artıyor. 

IPA'nın eski dönemdeki yardımlara nazaran getirdiÄŸi en önemli deÄŸiÅŸiklik nedir?

IPA'nın getirdiÄŸi en önemli deÄŸiÅŸiklik, yardımların faydalanıcı ülkeler tarafından hazırlanacak programlar çerçevesinde belirlenen öncelik ve faaliyet alanlarına yönelik kullandırılmasıdır. IPA I kapsamında hazırlanmış olan Operasyonel Programlarda yer alan öncelik ve tedbirlere göre tahsis edilen kaynak kullandırılmıştır. IPA II döneminde de benzer yaklaşım devam etmekte olup, tahsis edilen fonların yeni hazırlanmış olan Operasyonel Programlarda yer alan Eylem (Öncelik) ve Aktivitelere (Tedbir) baÄŸlı olarak kullandırılması amaçlanmaktadır.

IPA NASIL UYGULANIR?

IPA yedi yıllık dönemler halinde uygulanır.

IPA I DÖNEMÄ° (2007-2013)

2007–2013 döneminde uygulanan Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı- IPA mali yardımları, faydalanıcı ülkeler tarafından hazırlanan programlar çerçevesinde, yine bu ülkelerin belirlediÄŸi önceliklerine kullandırıldı.

Birinci dönemde Türkiye'ye aktarılan AB mali yardımları aÅŸağıdaki 5 bileÅŸen (GeçiÅŸ Dönemi DesteÄŸi ve Kurumsal Yapılanma, Bölgesel ve Sınır Ötesi iÅŸbirliÄŸi, Bölgesel Kalkınma, Ä°nsan Kaynaklarını GeliÅŸtirme, Kırsal Kalkınma) kapsamında ülkemizin öncelikli kalkınma hedeflerine uygun olarak kullanılıyor.

Gerek sanayileÅŸmiÅŸ gerekse geliÅŸmekte olan ülkelerin yaÅŸadığı en önemli sorun, bölgeler arasındaki eÅŸitsizliklerdir. IPA 1 için belirlenen 5 politika alanından Bölgesel Kalkınma, aday ülkelerin bölgeleri arasındaki geliÅŸmiÅŸlik farklılıklarını gidermek için proje geliÅŸtirmeyi, KOBÄ° ve iÅŸletmeleri destekleyerek rekabet güçlerini artırmayı ve bunun için gerekli altyapıların tamamlanmasını hedefliyor. Bu hedef Türkiye'nin bakış açısı ile örtüÅŸüyor. Türkiye, tıpkı AB gibi bölgesel kalkınmaya büyük önem veriyor ve bu amaçla Bölgesel Kalkınma bileÅŸeni altında yer alan Bölgesel Rekabet Edebilirlik, Çevre ve UlaÅŸtırma Programları aracılığıyla pek çok projeye mali destek veriyor. 

Ülkemizde bu önceliklere iliÅŸkin program oluÅŸturmak ve yürütmek için farklı kurumlar görevlendirilmiÅŸtir. Bu kapsamda:

•  Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı teknik adıyla Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı yani Rekabetçi Sektörler Programını;

•  Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı Çevre Operasyonel Programını;

•  UlaÅŸtırma, Denizcilik ve HaberleÅŸme Bakanlığı UlaÅŸtırma Operasyonel Programını;

•  Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Ä°nsan Kaynaklarının GeliÅŸtirilmesi Operasyonel Programını;

•  Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı da Kırsal Kalkınma Operasyonel Programını

hazırladı ve uygulamaya geçirdi. GeçiÅŸ Dönemi DesteÄŸi ve Kurumsal Yapılanma'ya iliÅŸkin program ise Avrupa BirliÄŸi Bakanlığı tarafından yürütülüyor.

IPA II DÖNEMÄ° (2014 – 2020)

2014-2020 döneminde IPA mali yardımları tek bir çatı altında yürütülerek yine ülke öncelikleri ve bu önceliklere yönelik programlar eliyle kullandırılacak.

Yeni dönemde, AB tarafından verilen fonların sosyo-ekonomik geliÅŸmeyi arttırması ve daha kalıcı etkiler yaratması için programların girdi ve çıktı göstergeleri yerine sonuç göstergelerinin izlenmesi amaçlanmaktadır. Bu çerçevede 2014-2020 döneminde sonuç odaklı izleme yaklaşımı benimsenmiÅŸtir.

Ayrıca, IPA II döneminde sektörel programlama yaklaşımı benimsenerek ulusal politikalar ile AB politikalarını uyumlu hale getirmek amaçlanıyor. Bu doÄŸrultuda 2014-2020 programlama dönemi için, IPA I döneminde olduÄŸu gibi, fonların yönetiminde 5 politika alanı belirlenmiÅŸtir:

•  AB ÜyeliÄŸine GeçiÅŸ Süreci ve Kapasite OluÅŸturma

•  Bölgesel Kalkınma

•  Ä°stihdam, Sosyal Politikalar ve Ä°nsan Kaynaklarının GeliÅŸtirilmesi

•  Tarım ve Kırsal Kalkınma

•  Bölgesel ve Sınır Ötesi Ä°ÅŸbirliÄŸi

Yeni dönem için aÅŸağıdaki 9 öncelikli sektör ve sektör sorumlusu kuruluÅŸ belirlenmiÅŸtir:

1.  Demokrasi ve YönetiÅŸim (AB Bakanlığı) (AB Müktesebatına Uyum, Birlik Programları ve Sivil Toplum)

2.  Adalet, Ä°çiÅŸleri ve Temel Haklar (Adalet Bakanlığı, Ä°çiÅŸleri Bakanlığı. AB Bakanlığı)

3.  UlaÅŸtırma (UlaÅŸtırma, HaberleÅŸme ve Denizcilik Bakanlığı)

4.  Çevre ve Ä°klim (Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı)

5. Enerji (Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı)

6. Rekabetçilik ve Yenilik (Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı)

7.  Ä°stihdam, Ä°nsan Kaynaklarının GeliÅŸimi ve Sosyal Politikalar (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)

8.  Tarım ve Kırsal Kalkınma (Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı)

9.  Bölgesel ve Sınır Ötesi Ä°ÅŸbirliÄŸi (AB Bakanlığı)

Bölgesel Kalkınma Politika Alanı çerçevesinde Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Sektörü altında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı lider kurum olarak Sektör Destek Programının hazırlanmasından ve uygulanmasından sorumlu Program Otoritesidir. Bu kapsamda, Üniversiteler, kalkınma ajansları, bölgedeki yerel paydaÅŸlar ve merkezi otoriteler katkıları alınarak, Bakanlığımızca Rekabetçilik ve Yenilik Sektör Operasyonel Programı (RYSOP) hazırlanmıştır. RYSOP programı 2014 yılının Aralık ayında Avrupa Komisyonu tarafından uygun bulunup onaylanmıştır. 

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın IPA sistemi içerisindeki rolü nedir?

IPA kapsamındaki "Operasyonel Programlar" ilgili Bakanlıklar tarafından hazırlanacak, uygulanacak, izlenecek ve denetlenecektir. Bu yapı, Avrupa BirliÄŸi üye ülkelerindeki yapısal fon uygulamaları ile benzerlik göstermektedir. Bakanlığımız 2007-2013 dönemi için "Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı", 2014-2020 için ise "Rekabetçilik ve Yenilik Sektör Operasyonel Programını" hazırlamak ve uygulamaktan sorumlu Program Otoritesi olma rolünü üstlenmiÅŸtir. "Rekabetçi Sektörler Programı", her iki dönemi de kapsayan ÅŸemsiye isim olarak belirlenmiÅŸtir.

Proje Örneklerini Ä°ncelemek için Tıklayınız!

2019 ÇaÄŸrı Sonucu

Bakanlığımız Avrupa BirliÄŸi ve Dış Ä°liÅŸkiler Genel MüdürlüÄŸü AB Mali Programları Dairesi BaÅŸkanlığı tarafından uygulanan Rekabetçi Sektörler Programı'nın ikinci dönemi kapsamında; "AraÅŸtırma ve GeliÅŸtirme" ve "Yaratıcı Endüstriler" baÅŸlıklarında 1 Nisan 2019 tarihinde Proje Teklif ÇaÄŸrısına çıkılmış ve elektronik ortamdaki baÅŸvurular 19 Haziran 2019, saat 17:00’de kapanmıştır. Elektronik baÅŸvuruların paraflı ve imzalı çıktılarının Bakanlığımıza teslim edilmesi için verilen son tarih ise 28 Haziran 2019, saat 17.00’de sona ermiÅŸtir.

Proje Teklif ÇaÄŸrısına sunulan baÅŸvuruların deÄŸerlendirme ve seçim süreçlerinin ilk aÅŸaması olan Ä°dari ve Uygunluk Kontrolleri tamamlanmıştır.

Ä°dari ve Uygunluk Kontrollerini geçerek Teknik DeÄŸerlendirme aÅŸamasına alınan ve bağımsız DeÄŸerlendirme Komitelerine gönderilen proje tekliflerinin listesi için lütfen linki tıklayınız.  

İdari ve uygunluk kriterlerden elenen başvuru sahiplerine ise ayrıntılı bilgilendirme yazılı olarak yapılacaktır.

* Bu çaÄŸrıya iliÅŸkin rehberlere ve diÄŸer dokümanlara buradan ulaÅŸabilirsiniz.

* Bu çaÄŸrı hakkında gelen sorulara ve verilen yanıtlara buradan ulaÅŸabilirsiniz.

* ÇaÄŸrı baÅŸvurusunda bulunmak isteyen kuruluÅŸlar için hazırlanan öÄŸretici video Youtube kanalımızda paylaşılmıştır. BaÅŸvurmak isteyenlerin baÅŸvuru sürecini kolaylaÅŸtırması için hazırlanmış olan bu videoya buradan ulaÅŸabilirsiniz.

* 17.05.2019 tarihinde 1 Nisan 2019 tarihinde açılmış olan Proje teklif ÇaÄŸrısı için elektronik baÅŸvuru süresi 19 Haziran 2019’a uzatılmıştır. Yapılan deÄŸiÅŸiklikler için düzeltme metnini (corrigendum) inceleyebilirsiniz.