Kalkınma Ajansı Projeleri

KSC Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi olarak;

Kalkınma Ajansları için hazırlanan projelerde profesyonel ekibimizle birlikte sizlerle işbirliği yapmaya hazırız.

Kalkınma Ajansları Hakkında

Kalkınma Ajansları, Kalkınma Bakanlığı koordinasyonunda, kendine özgü çalışma ve finansman mekanizmasına sahip, kâr amacı gütmeyen, çabuk karar alıp uygulayabilen, merkezi ve yerel idarelerin dışında, kamu, özel sektör ve STK’ları bir araya getiren, Kamu tüzel kişiliğine sahip, düzey 2 bölgeleri esas alınarak Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulan kalkınma birimleridir.

DPT tarafından yapılan çalışmalarda, Düzey 2 Bölgeleri birer “plan bölge” olarak kabul edilmiş ve bu doğrultuda 26 plan bölgenin kurumsallaşmasını sağlamak üzere Bölgesel Kalkınma Ajansları’nın oluşturulması için çalışmalara başlanmıştır. İBB sınıflandırmasının genel olarak her ülke kapsamında üç düzeyde yapıldığı ve BKA’nın da çok istisnai ve büyük bölgeler olmadığı takdirde genelde Düzey-2 seviyesinde kuruldukları bilinmektedir (Yılmaz ve diğ., 2007). Gerek 2004-2006 yıllarını kapsayan Ön Ulusal Kalkınma Plan’ında (ÖUKP), gerekse AB Katılım Ortaklığı Belgesi (KOB) içerisinde yer alan öngörülerde, Türkiye’nin bölgesel gelişme politikalarına yönelik bölge düzeyinde koordinasyonu sağlayacak ve uygulamaya dönük bir mekanizmanın kurulması gereği önemle vurgulanmıştır.

Bu yönde atılan adımların sonucundaysa, 25 Ocak 2006 tarihinde kabul edilen 5449 sayılı kanunla birlikte DPT’nin koordinatörlüğünde, ulusal kalkınma planlarına uyumlu olarak bölgesel kalkınmayı hızlandırmak, sürdürülebilirliği sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak amacıyla 26 adet İBBS-2 biriminde Bölgesel Kalkınma Ajansı kurulması hedeflenmiştir. Pilot uygulama olarak TR62 Düzey 2 Bölgesi’nde Adana ili merkez olmak üzere Adana ve Mersin illerini kapsayan Çukurova Kalkınma Ajansı ile İzmir ilini kapsayan TR31 Düzey 2 Bölgesi’nde İzmir Kalkınma Ajansı 2006 yılı içinde kurulmuştur (Yılmaz ve diğ., 2007). Bu ajanslar dışında 2008 yılı sonuna gelindiğindeyse İstanbul, Konya, Samsun, Erzurum, Van, Gaziantep, Diyarbakır ve Mardin Kalkınma Ajansları resmi olarak kurulmuş ve toplamda 26 il, kalkınma ajansı faaliyetleriyle tanışabilmiştir.

Türkiye’de kurulmuş olan Kalkınma Ajansları

Avrupa Birliği ve dünyanın diğer ülkelerinde “Bölgesel” niteliğiyle birlikte vurgulanan kalkınma ajanslarının Türkiye’deki ilk örneklerinin sadece “Kalkınma Ajansları” olarak kabul edilmesi ise yıllardır süregelen “bölgecilik” iddialarının etkisinde kalındığı izlenimini vermektedir. Çünkü DPT’nin kuruluş kanunu çalışmalarındaki taslak metinlerinde “Bölgesel Kalkınma Ajansları” olarak değerlendirilen ajansların, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine geldiğinde, sadece “Kalkınma Ajansları” adıyla tanımlanmaları uygun görülmüş ve resmi olarak bu şekilde uygulamaya konulmuştur.

Kalkınma Ajansları, her ne kadar ülkemizdeki ilk resmi BKA örnekleri olsalar da, benzer pratiklere ilk olarak Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında 1997’de faaliyete başlayan Girişimci Destekleme ve Yönlendirme Merkezleri (GİDEM) örnek verilebilir. BKA’ların tüm fonksiyonlarını yerine getirmeseler bile, esnek politika araçlarını kullanabilen bir BKA modeli olarak tanımlanabilmektedirler (Kayasü ve Yaşar, 2002). Bölge'de yatırımların artırılması, girişimciliğin yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi amacıyla yerli ve yabancı girişimcilere danışmanlık hizmeti vermek üzere Adıyaman, Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa illerinde kurulan GAP-GİDEM’ler, özellikle imalat sanayine yönelik, küçük ve orta ölçekli işletmelerin girişimcilik, yönetsel ve operasyonel kapasitelerinin geliştirilmesi amacıyla faaliyet göstermişlerdir.

Yönetim yapılanmalarını tamamlayarak iki yılı aşkın süredir faaliyette bulunan İzmir ve Çukurova Kalkınma Ajanslarının temel bölgesel çalışma faaliyetlerini, ağırlıklı olarak bölgeyi tanıtıcı faaliyetlerin organizasyonu, mali destek programları hazırlanması ve 2007-2008 dönemini kapsayan Ön Bölgesel Gelişme Planlarının hazırlanması işleri oluşturmaktadır. Bunların dışında en önemli faaliyet konularının başında ise 2009-2013 dönemini kapsayan ve bölgelerin gelişimine yön vermesi düşünülen Bölgesel Gelişme Planları gelmektedir

Dosyamızın ilk bölümünde de belirtildiği gibi, günümüzde bölgesel gelişmenin en önemli kurumsal aracı haline gelen BKA’lar, kuruluş şekilleri, yasal statüleri ve işlevleri bakımından farklılık gösterse de, hepsinin ortak amacı, temsil ettikleri bölgenin içsel potansiyellerini yerel aktörleri de sürece dahil ederek harekete geçirmek ve bu sürecin sonunda bölgesel ekonomiyi geliştirmek ve sosyal gelişmişlik düzeyini yükseltmektir (Can ve diğ., 2007). Birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de, yıllarca merkeziyetçi bir anlayışla süregelen kalkınma programları ve politikalarının bölgesel ve yerel düzeyde gerekli gelişmeyi sağlayamamış olması, AB’nin kendi bünyesinde başarıyla uyguladığı Bölgesel gelişme politikalarının ve bunun en önemli araçlarından biri olan BKA’ların sağladığı başarılı sonuçlar, BKA’ları Türkiye’nin bölgesel kalkınma anlayışındaki yapısal ve kurumsal ihtiyacına karşılık, önemli bir çözüm arayışının ifadesi kılmıştır. Ayrıca İstatistiksel Bölge Birimleri ve kalkınma ajanslarının fonksiyonel yapılanma biçimi, ülke genelinde yeni bir bölgesel yapıya geçişi gerektirmekte ve Avrupa Birliği’ne uyum sürecinin bölgesel gelişme alanındaki bu en somut yapısal değişimi, bölgesel planlama çalışmalarında daha homojen ve çok merkezliliğe daha fazla fırsat sağlayacak bir altyapıyı tarif etmektedir. 

BKA’ların 5449 sayılı kuruluş kanununda belirtilen görev ve yetkileri özetle şu şekildedir:

-         Yerel yönetimlerin planlama çalışmalarına teknik destek sağlamak

-         Bölgesel plan ve programların uygulanmasını sağlayacak faaliyetlere ve projelere destek olmak, izlemek ve DPT’ye bildirmek

-         Bölgede kapasite geliştirilmesine destek olmak

-         Bölgede kamu kesimi, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarınca yürütülen projeleri izlemek

-         Kamu kesimi, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında işbirliğini geliştirmek

-         Bölge plan ve programlarına uygun olan kaynakları kullanmak ve kullandırmak

-         Bölge kaynak ve olanaklarını tespit etmek, sosyal gelişmeyi hızlandırmak ve rekabet gücünü arttırmaya yönelik araştırmaları desteklemek

-         Bölgenin iş ve yatırım imkanlarının ulusal ve uluslar arası tanıtımını yapmak

-         Bölgede yatırımcıları ruhsat ve izin işlemlerini takip ve koordine etmek

-         Küçük ve orta ölçekli girişimcileri çeşitli yollarla desteklemek

-         Türkiye’nin katıldığı uluslar arası programların tanıtımını yapmaktır.